Beyaz Hamsi Nerede Olur? Karadeniz’in Gizli Lezzetinin İzinde
Karadeniz kıyılarında büyüyen biriyseniz, hamsinin yalnızca bir balık değil, bir yaşam biçimi olduğunu bilirsiniz. Ancak son yıllarda sofralarda sıkça duyduğumuz yeni bir isim var: beyaz hamsi. Peki bu beyaz hamsi nedir, nerede bulunur, neden bu kadar merak edilir hale geldi? Gelin, denizin serin sularından sofralarımıza uzanan bu hikâyeyi birlikte keşfedelim.
Karadeniz’in Gözdesi: Beyaz Hamsi Nedir?
Halk arasında “beyaz hamsi” olarak bilinen bu tür, aslında klasik Karadeniz hamsisinin bir varyasyonudur. Ancak onu özel kılan, yağ oranının düşük, eti beyaz ve narin olmasıdır. Genellikle Karadeniz’in doğu kesimlerinde, özellikle de Trabzon, Rize ve Gürcistan kıyılarında yakalanır. Su sıcaklığının düşük, oksijen oranının yüksek olduğu bu bölgelerde hamsi daha ince kabuklu planktonlarla beslenir; bu da etinin rengini ve dokusunu etkiler.
Bilim Ne Diyor? Verilerle Beyaz Hamsinin İzinde
Türkiye Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün 2023 verilerine göre, beyaz hamsi avı en çok Kasım – Ocak ayları arasında yoğunlaşıyor. Bu dönemde deniz sıcaklıkları ortalama 8-12°C civarına düşüyor ve hamsi yüzeye yakın sürüler halinde hareket ediyor. Aynı rapora göre, beyaz hamsi en fazla Doğu Karadeniz kıyılarında, özellikle Hopa açıklarında gözlemlenmiş.
Bu bölgedeki suyun tuzluluk oranı %17 civarında — klasik hamsinin yaşadığı Batı Karadeniz sularına göre daha düşük. Tuz oranındaki bu fark, balığın kas yapısını etkiliyor ve beyaz hamsiye o kendine özgü yumuşak dokuyu kazandırıyor.
Bir Balıkçının Gözünden: Denizin Hediyesi
Trabzonlu balıkçı Hasan Usta şöyle anlatıyor:
> “Eskiden hamsiyi ayırt etmezdik, hepsi aynıydı bizim için. Ama şimdi denize bakınca beyaz hamsiyi hemen tanıyorum. Suyu soğuk, rüzgâr sert olduğunda ortaya çıkar. Az olur ama lezzeti dillere destandır.”
Hasan Usta’nın sözleri aslında doğrudan bir gerçeğe işaret ediyor: Beyaz hamsi, nadir ve özel bir dönem balığıdır. Bu yüzden fiyatı da klasik hamsiden daha yüksektir. Restoranlarda genellikle “beyaz hamsi tava” ya da “beyaz hamsi buğulama” olarak menülere girer. Özellikle İstanbul’un Karadeniz mutfağına sahip mekanlarında, sezonunda bu balığın peşine düşen meraklılar az değil.
Ekolojik Denge ve Geleceği
İklim değişikliği Karadeniz’in ekosistemini doğrudan etkiliyor. Deniz yüzey sıcaklıklarının artışı, plankton popülasyonunu ve hamsinin göç yollarını değiştiriyor. 2025 yılı başında yapılan deniz araştırmalarına göre, beyaz hamsi popülasyonunun %20 oranında batıya kaydığı gözlemlenmiş. Bu, önümüzdeki yıllarda Sinop ve Zonguldak açıklarında da beyaz hamsinin görülme ihtimalini artırıyor.
Bu değişim sadece balıkçılar için değil, bölgedeki geçim kaynakları için de önemli. Çünkü beyaz hamsi, hem yerel ekonomiye katkı sağlıyor hem de gastronomi turizminin yükselen yıldızlarından biri haline geliyor.
Lezzet, Emek ve Deniz Kültürü
Beyaz hamsi, aslında bir lezzetten çok daha fazlasını temsil ediyor. O, denizin emeği, balıkçının sabrı ve sofranın bereketi anlamına geliyor. Karadeniz’de sabahın ilk ışıklarıyla yola çıkan balıkçılar, dalgalar arasında bu nadir türü bulduklarında, sadece bir balık değil, bir hikâye yakalıyorlar.
Son Söz: Beyaz Hamsinin Peşinde
Bugün beyaz hamsi, hem araştırmacıların hem gurmelerin ilgi odağı. Nerede bulunduğu kadar, nasıl korunacağı da büyük önem taşıyor. Doğanın dengesine saygı duyarak, sürdürülebilir avcılık politikalarıyla bu lezzeti gelecek nesillere aktarmak hepimizin görevi.
—
Siz hiç beyaz hamsiyi tattınız mı?
Denizin bu özel armağanı hakkındaki düşünceleriniz neler?
Yorumlarda buluşalım; belki de birlikte Karadeniz’in derinliklerine uzanan yeni bir hikâye başlatırız.